Miễn học phí giảm gánh nặng chi phí cho hàng chục triệu gia đình

Mọi học sinh đều không bị gặp rào cản tài chính khi đến trường

Góp ý về dự thảo Nghị quyết về miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân, đại biểu Vũ Thị Liên Hương (đoàn Quảng Ngãi) cho rằng, hiện nay, căn cứ để xác định mức đóng học phí được thực hiện theo Nghi định số 81/2021/NĐ-CP và Nghị định số 97/2023/NĐ-CP. Các địa phương khác nhau có mức thu học phí khác nhau; các cơ sở giáo dục ngoài công lập khác nhau cũng có mức thu học phí rất khác nhau.

Vì vậy, đại biểu đề nghị quy định mức/khung hỗ trợ phù hợp, thống nhất giữa các địa phương để đảm bảo công bằng trong giáo dục.

“Đề nghị rà soát để bổ sung các đối tượng và các mức đúng với thực tế hiện nay và lấy số liệu năm học 2024-2025. Đồng thời, cơ quan soạn thảo cần đánh giá kỹ hơn về khả năng cân đối ngân sách của địa phương, đặc biệt là các địa phương khó khăn”, đại biểu Vũ Thị Liên Hương nhấn mạnh.

Về nguồn kinh phí thực hiện nghị quyết, đại biểu Trần Thị Quỳnh (đoàn Nam Định) đề nghị quy định nguyên tắc phân bổ ngân sách, trong đó ngân sách trung ương hỗ trợ nhiều hơn cho các tỉnh nghèo, vùng khó khăn, nơi số thu thấp nhưng số lượng học sinh đông hoặc tỷ lệ trẻ em bỏ học do khó khăn kinh tế còn cao.

Hoàn toàn ủng hộ mục tiêu và ý nghĩa nhân văn của chính sách miễn, hỗ trợ học phí, đại biểu Trần Thị Quỳnh nhấn mạnh, đây là một chủ trương rất ý nghĩa, thể hiện tính ưu việt của chế độ ta là mọi trẻ em, học sinh đều không bị gặp rào cản về tài chính khi đến trường.

Chính sách này phù hợp với Hiến pháp năm 2013 và cụ thể hóa nhiệm vụ “giáo dục bắt buộc 9 năm” mà Bộ Chính trị đã đề ra. Việc miễn học phí rộng rãi sẽ giảm gánh nặng chi phí cho hàng chục triệu gia đình, khuyến khích những học sinh có hoàn cảnh khó khăn tiếp tục đi học, qua đó nâng cao mặt bằng học vấn và nguồn nhân lực trong tương lai.

Tuy nhiên, đại biểu cho rằng, cần làm rõ về mức độ và cơ chế “hỗ trợ học phí” đối với cơ sở ngoài công lập, bởi dự thảo mới dừng ở nguyên tắc hỗ trợ, chưa nêu chi tiết hỗ trợ mức nào và bằng hình thức gì.

Đại biểu nêu rõ, trong thực tế, học phí tại các cơ sở ngoài công lập rất đa dạng. Nhiều trường tư thục thu mức học phí tương đương trường công, nhưng cũng có trường chất lượng cao thu học phí rất cao. Do vậy, để đảm bảo công bằng và hiệu quả ngân sách, đề nghị Nghị quyết giao Chính phủ quy định rõ mức hỗ trợ học phí cho học sinh ngoài công lập.

Trên cơ sở đó, đại biểu Trần Thị Quỳnh gợi ý, đó là mức hỗ trợ tối đa không vượt quá mức trần học phí công lập tại địa phương hoặc mức ngân sách Nhà nước chi bình quân cho một học sinh công lập. Với cơ chế này, học sinh trường tư sẽ được Nhà nước hỗ trợ tương đương như khi học trường công, phần chênh lệch (nếu học phí tư thục cao hơn) thì phụ huynh tự chi trả.

Hỗ trực tiếp cho gia đình học sinh ngoài công lập

Đại biểu Nguyễn Đắc Vinh, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Giáo dục, cơ quan thẩm tra dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân cho biết, đối với khối công lập, mục tiêu của chúng ta là đến trường không phải đóng học phí. Vì vậy, số học phí mà học sinh phải đóng hiện nay, ngân sách Nhà nước sẽ chi để hỗ trợ cho các trường công để học sinh không phải đóng.

Còn đối với khối ngoài công lập, chúng ta thực hiện theo Luật Giáo dục. Học sinh đi học tại các trường ngoài công lập vẫn được hỗ trợ mức học phí. Chính phủ tính toán khoản hỗ trợ đó sẽ hỗ trợ thẳng cho các cơ sở giáo dục ngoài công lập. Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra kiến nghị nên cấp trực tiếp cho gia đình học sinh để đảm bảo công bằng hơn.

“Đại biểu có đề nghị Chính phủ quy định chi tiết mức hỗ trợ này, thì hiện nay nghị quyết giao cho HĐND tỉnh căn cứ tình hình thực tiễn quyết định mức hỗ trợ cho học sinh khu vực ngoài công lập. Trong báo cáo thẩm tra, chúng tôi cũng thể hiện quan điểm, đề nghị Chính phủ lưu ý đối với các địa phương chưa cân đối được ngân sách, khi thực hiện các chính sách này có thể có những khó khăn, đề nghị Chính phủ hỗ trợ”, đại biểu Nguyễn Đắc Vinh trao đổi thêm.

Đại biểu Khương Thị Mai (đoàn Nam Định) đề nghị cơ quan soạn thảo nghiên cứu Điều 99 của Luật Giáo dục về Học phí, chi phí của dịch vụ giáo dục, đào tạo.

Theo đại biểu, diện đối tượng được miễn, hỗ trợ học phí theo Điều 99 hẹp hơn dự thảo Nghị quyết của Quốc hội hiện nay. Vì vậy cần nghiên cứu các quy định trong dự thảo Nghị quyết để không gây khó khăn trong quá trình tổ chức thực hiện.

Cùng với đó, cần nghiên cứu sửa đổi quy trình thủ tục, phương thức chi trả, tiền hỗ trợ theo Nghị định 81/2021 và Nghị định 97/2023 để phù hợp khi thực hiện mô hình chính quyền 2 cấp.

Thông tin về nội dung đại biểu Khương Thị Mai quan tâm, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nhấn mạnh, về nguyên tắc, ngân sách Nhà nước không được chi trùng.

“Đối tượng đã được hỗ trợ rồi thì sẽ không được hỗ trợ nữa. Quan trọng là Sở Giáo dục và Đào tạo tham mưu cho UBND tỉnh làm sao để lập dự toán cho sát, đúng, đủ đối tượng để đề nghị với Trung ương hỗ trợ, đề nghị địa phương để chi ngân sách địa phương triển khai miễn, hỗ trợ học phí”, Phó Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương cũng đề nghị cơ quan thẩm tra nghiên cứu, xử lý hoàn thiện văn bản trong quá trình tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo nghị quyết của Quốc hội.