Điều chỉnh thuế GTGT: Làm rõ đối tượng nộp và phương pháp tính thuế

16 nhóm hàng hóa, dịch vụ không chịu thuế

Theo Nghị định, phạm vi điều chỉnh bao gồm các nội dung quan trọng liên quan đến người nộp thuế, giá tính thuế, đối tượng không chịu thuế, thời điểm xác định thuế GTGT, thuế suất, phương pháp tính thuế và hoàn thuế GTGT.

Nghị định cũng hướng dẫn chi tiết việc áp dụng phương pháp khấu trừ thuế đối với tổ chức trong nước mua dịch vụ từ nhà cung cấp nước ngoài, đặc biệt là các giao dịch thương mại điện tử, nền tảng số xuyên biên giới.

Đồng thời, xác định rõ người nộp thuế bao gồm các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ chịu thuế GTGT tại Việt Nam; các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài; hộ, cá nhân kinh doanh độc lập; và cả các nhà cung cấp nước ngoài không có cơ sở thường trú tại Việt Nam nhưng có hoạt động kinh doanh thương mại điện tử hoặc nền tảng số với tổ chức, cá nhân trong nước.

Đáng chú ý, tổ chức quản lý sàn giao dịch thương mại điện tử, nền tảng số có chức năng thanh toán cũng được xác định là người nộp thuế trong một số trường hợp theo quy định tại Nghị định số 117/2025/NĐ-CP - một văn bản quan trọng khác về quản lý thuế trong kinh tế số.

Một nội dung được quan tâm là danh mục các đối tượng không chịu thuế GTGT. Nghị định 181/2025/NĐ-CP quy định chi tiết 16 nhóm hàng hóa, dịch vụ không chịu thuế, trong đó có nhiều điểm mới và được làm rõ hơn so với quy định trước đây.

Cụ thể, sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản chưa qua chế biến hoặc chỉ qua sơ chế thông thường do tổ chức, cá nhân tự sản xuất, đánh bắt được miễn thuế tại khâu bán ra và nhập khẩu. Trường hợp không xác định được mức độ chế biến, Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ xem xét quy trình sản xuất để quyết định.

Một số nhóm hàng hóa, dịch vụ đáng chú ý khác cũng không thuộc diện chịu thuế GTGT gồm: nhà ở thuộc tài sản công được bán cho người đang thuê; dịch vụ tài chính, ngân hàng, chứng khoán; hoạt động dạy học, dạy nghề; vận chuyển hành khách công cộng; xuất bản sách chính trị, sách giáo khoa, sách pháp luật, tranh cổ động; hoạt động tang lễ; chuyển giao công nghệ, quyền sở hữu trí tuệ, phần mềm và dịch vụ phần mềm; hàng viện trợ nhân đạo, hàng hóa mua bán giữa khu phi thuế quan với nước ngoài...

Ngoài ra, các sản phẩm xuất khẩu là tài nguyên, khoáng sản chưa hoặc đã qua chế biến cũng nằm trong diện không chịu thuế, phù hợp với chủ trương hạn chế xuất khẩu tài nguyên thô.

Tăng cường quản lý thuế đối với giao dịch xuyên biên giới

Một điểm nhấn quan trọng trong Nghị định số 181/2025/NĐ-CP là quy định cụ thể trách nhiệm khấu trừ, nộp thay nghĩa vụ thuế đối với nhà cung cấp nước ngoài không có cơ sở thường trú tại Việt Nam. Theo đó, tổ chức kinh doanh trong nước áp dụng phương pháp khấu trừ khi mua dịch vụ qua nền tảng điện tử có trách nhiệm thực hiện nghĩa vụ thuế thay cho nhà cung cấp nước ngoài.

Đối với các tổ chức quản lý nền tảng số hoặc sàn thương mại điện tử, việc quản lý và nộp thuế GTGT thay cho hộ, cá nhân kinh doanh cũng được quy định cụ thể theo hướng đồng bộ với Nghị định 117/2025/NĐ-CP.

Nghị định cũng quy định rõ nguyên tắc xác định giá tính thuế và thời điểm phát sinh nghĩa vụ thuế. Điều này giúp thống nhất cách áp dụng giữa các doanh nghiệp và cơ quan thuế, đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong quá trình thực hiện.

Cũng theo quy định tại Nghị định, đối với các cơ sở kinh doanh hàng hóa, dịch vụ không chịu thuế GTGT thì không được khấu trừ và hoàn thuế đầu vào - trừ trường hợp áp dụng thuế suất 0%. Quy định này nhằm tránh việc lợi dụng chính sách thuế để gian lận hoàn thuế, đảm bảo nguồn thu ngân sách và tạo sự công bằng trong nghĩa vụ thuế.

Việc ban hành Nghị định số 181/2025/NĐ-CP được đánh giá là bước hoàn thiện quan trọng trong hệ thống pháp luật về thuế GTGT, đặc biệt trong bối cảnh nhiều loại hình kinh doanh mới xuất hiện và giao dịch thương mại xuyên biên giới ngày càng phổ biến. Nghị định không chỉ giúp đảm bảo thu đúng, thu đủ mà còn tạo hành lang pháp lý rõ ràng, minh bạch cho doanh nghiệp và cơ quan thuế trong quá trình triển khai thực hiện.