Quảng Ngãi: Hỗ trợ doanh nghiệp trước thách thức xuất, nhập khẩu

Xuất khẩu giảm do tác động thuế quan

Trong bối cảnh thương mại quốc tế liên tục biến động, đặc biệt là việc Hoa Kỳ gia tăng các biện pháp kiểm soát và điều chỉnh thuế quan đối với hàng hóa nhập khẩu từ châu Á, hoạt động xuất, nhập khẩu của doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi đang đứng trước nhiều thách thức mới. Trước thực tế đó, Sở Công Thương Quảng Ngãi đã chủ động triển khai nhiều giải pháp hỗ trợ, giúp doanh nghiệp cập nhật quy định, vận dụng chính sách thuế và từng bước tìm kiếm, mở rộng thị trường xuất khẩu.

Theo Sở Công Thương, toàn tỉnh hiện có gần 150 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xuất, nhập khẩu, tập trung chủ yếu ở các ngành dệt may, chế biến gỗ, thực phẩm và thiết bị cơ khí. Trong số này, hơn 60% doanh nghiệp có kim ngạch xuất khẩu sang thị trường Hoa Kỳ, thị trường lớn nhưng tiềm ẩn nhiều rủi ro khi nước này liên tục siết chặt hàng rào thuế quan và tăng cường yêu cầu truy xuất nguồn gốc nguyên liệu.

Thực tế cho thấy, những thay đổi về chính sách thương mại của Hoa Kỳ đã và đang tác động trực tiếp đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp địa phương, buộc các doanh nghiệp phải nhanh chóng tìm cách thích ứng nếu không muốn đánh mất thị trường.

Hiện tại, kim ngạch xuất khẩu của tỉnh Quảng Ngãi ước đạt 2.890 triệu USD, bằng 79% kế hoạch năm 2025 (kế hoạch 3.653 triệu USD) và giảm 14% so với năm 2024. Nguyên nhân chủ yếu được xác định là do tình hình chính trị, kinh tế thế giới diễn biến phức tạp, chính sách thuế quan của Hoa Kỳ áp thuế đối ứng 20% đối với hàng hóa của Việt Nam. Cùng với đó là ảnh hưởng từ chiến tranh thương mại Mỹ – Trung, tác động mạnh đến hoạt động xuất, nhập khẩu của tỉnh.

Một số mặt hàng xuất khẩu chủ lực không đạt kế hoạch năm, trong đó thép chỉ đạt 52% kế hoạch. Nguyên nhân là do chính sách thuế quan của Hoa Kỳ, đồng thời nước này đang khởi xướng điều tra kép chống bán phá giá và chống trợ cấp đối với thép cốt bê tông nhập khẩu từ Việt Nam, trong đó có Công ty CP Thép Hòa Phát Dung Quất. Trước tình hình đó, doanh nghiệp đã thực hiện định hướng chuyển từ xuất khẩu sang ưu tiên tiêu thụ nội địa.

Đối với sản phẩm cơ khí, kim ngạch chỉ đạt 48% kế hoạch do đây là mặt hàng siêu trường, siêu trọng, thường được sản xuất theo đơn đặt hàng riêng lẻ, thời gian hoàn thành dài và chưa đến thời điểm xuất khẩu trong năm 2025. Trong khi đó, dầu FO đạt 65% kế hoạch do tình hình chính trị, kinh tế thế giới biến động mạnh, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động xuất khẩu mặt hàng này.

Bên cạnh đó, sản xuất công nghiệp và hoạt động xuất khẩu của tỉnh còn chịu áp lực từ giá nguyên liệu đầu vào tăng cao, chi phí logistics lớn, cùng với các yêu cầu ngày càng khắt khe về tiêu chuẩn chất lượng và quy định bảo vệ môi trường. Dù vậy, chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) năm 2025 của tỉnh vẫn ước đạt 112,9% kế hoạch năm, tăng 12,9% so với năm 2024, cho thấy nỗ lực duy trì đà tăng trưởng của khu vực công nghiệp.

Đồng hành, hỗ trợ doanh nghiệp thích ứng

Trong bối cảnh khó khăn chung, nhiều doanh nghiệp xuất khẩu trên địa bàn tỉnh đã và đang chủ động điều chỉnh chiến lược để giảm thiểu rủi ro. Phó Giám đốc Công ty CP May Đông Thành Võ Đình Lâm cho biết, mỗi năm công ty xuất khẩu các sản phẩm áo, quần sang thị trường Hoa Kỳ với kim ngạch khoảng 7 triệu USD.

Trước đây, hàng hóa của công ty được hưởng mức thuế 0%. Tuy nhiên, thời gian gần đây, phía Hoa Kỳ tăng cường truy xuất nguyên liệu nhập khẩu từ Trung Quốc, khiến sản phẩm khi vào thị trường này bị áp thuế lên đến 20%. Chi phí tăng cao làm giá thành sản phẩm đội lên, nhiều đơn hàng rơi vào tình trạng lợi nhuận thấp, thậm chí thua lỗ.

“Chúng tôi đang tìm cách mở rộng sang các thị trường khác để giảm phụ thuộc vào Hoa Kỳ. Rất may ngành Công Thương đã tổ chức các lớp tập huấn kịp thời, giúp doanh nghiệp hiểu rõ hơn về quy tắc xuất xứ và chính sách thuế, từ đó chủ động điều chỉnh chiến lược sản xuất, kinh doanh”, ông Võ Đình Lâm chia sẻ.

Theo đánh giá của nhiều doanh nghiệp, năm 2025 là một năm đầy áp lực khi các đối tác nước ngoài bất ngờ yêu cầu bổ sung hồ sơ xuất xứ theo những tiêu chuẩn mới. Việc kiểm tra chặt chẽ hơn về nguồn gốc nguyên liệu khiến không ít lô hàng đứng trước nguy cơ bị lưu kho hoặc bị áp thuế cao chỉ vì sai sót nhỏ trong hồ sơ.

Nhằm tháo gỡ những vướng mắc này, Sở Công Thương Quảng Ngãi đã tổ chức lớp tập huấn về hoạt động xuất, nhập khẩu năm 2025 cho các doanh nghiệp trên địa bàn tỉnh. Phó Giám đốc Sở Công Thương Võ Quốc Hùng cho biết, nhiều doanh nghiệp còn lúng túng trong việc áp dụng quy tắc cộng gộp xuất xứ hoặc khi chuyển đổi mã HS, một trong những tiêu chí quan trọng để xác định xuất xứ hàng hóa.

“Do đó, các lớp tập huấn không chỉ cung cấp kiến thức chung mà còn tập trung phân tích, xử lý các tình huống cụ thể mà doanh nghiệp đang gặp phải trong quá trình xuất khẩu. Đồng thời, đây cũng là diễn đàn để các doanh nghiệp xuất, nhập khẩu trong tỉnh trao đổi kinh nghiệm, tăng cường kết nối và hợp tác”, ông Hùng cho hay.

Với khoảng 130 học viên tham gia, lớp tập huấn do Sở Công Thương chủ trì được xem là bước chuẩn bị quan trọng nhằm nâng cao năng lực cho doanh nghiệp, hướng đến mục tiêu cải thiện kim ngạch xuất khẩu của tỉnh trong năm 2026. Việc cập nhật kịp thời các quy định mới, chuẩn hóa quy trình sản xuất, đa dạng hóa thị trường và giảm phụ thuộc vào một thị trường truyền thống được xác định là giải pháp then chốt.

Trong bối cảnh thương mại quốc tế còn nhiều biến động khó lường, sự đồng hành của ngành Công Thương cùng nỗ lực tự đổi mới của doanh nghiệp được kỳ vọng sẽ giúp hoạt động xuất, nhập khẩu của Quảng Ngãi từng bước vượt qua khó khăn, nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững trong thời gian tới.

Hiện tại, kim ngạch xuất khẩu của tỉnh Quảng Ngãi ước đạt 2.890 triệu USD, bằng 79% kế hoạch năm 2025 (kế hoạch 3.653 triệu USD) và giảm 14% so với năm 2024. Nguyên nhân chủ yếu được xác định là do tình hình chính trị, kinh tế thế giới diễn biến phức tạp, chính sách thuế quan của Hoa Kỳ áp thuế đối ứng 20% đối với hàng hóa của Việt Nam.