Định vị phân khúc thị trường cao cấp, xuất khẩu gạo Việt ít chịu tác động

Nhiều thị trường tăng mua gạo Việt

Theo báo cáo của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, khối lượng và giá trị xuất khẩu gạo 5 tháng đầu năm 2025 đạt 4,5 triệu tấn và 2,34 tỷ USD, tăng 12,2% về khối lượng nhưng giảm 8,9% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024. Giá gạo xuất khẩu bình quân 5 tháng đầu năm 2025 ước đạt 516,4 USD/tấn, giảm 18,7% so với cùng kỳ năm 2024.

Philippines là thị trường tiêu thụ gạo lớn nhất của Việt Nam với thị phần chiếm 41,4%. Bờ Biển Ngà và Trung Quốc là hai thị trường lớn tiếp theo với thị phần tương ứng là 11,9% và 10,3%.

Trung Quốc là thị trường xuất khẩu gạo lớn và truyền thống của Việt Nam. Với lợi thế về địa lý và sự tương đồng trong văn hóa, sản phẩm gạo của Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc đã được người dân Trung Quốc đón nhận, tiêu dùng. Việt Nam đã xuất khẩu đa dạng chủng loại gạo sang Trung Quốc như gạo trắng, gạo thơm, gạo nếp…

Năm 2024, xuất khẩu gạo của Việt Nam sang thị trường Trung Quốc đạt 285,2 nghìn tấn, trị giá 167,8 triệu USD. 5 tháng năm 2025, Trung Quốc cũng đã nhập khẩu từ Việt Nam gần 412,3 nghìn tấn gạo, tăng 102,7% về lượng và 75,4% về giá trị so với cùng kỳ năm 2024. Trong 5 tháng đầu năm 2025, gạo nếp và gạo ST25 là chủng loại gạo Việt Nam xuất khẩu sang Trung Quốc nhiều nhất. Đây là các sản phẩm được ưa chuộng, nhờ hương vị đặc trưng và chất lượng cao.

Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, ông Nguyễn Văn Thành - Giám đốc Công ty TNHH sản xuất thương mại Phước Thành IV (Vĩnh Long) cho hay, trong giai đoạn từ năm 2019 - 2020 thị trường Trung Quốc chủ yếu nhập khẩu gạo tẻ. Tuy nhiên, thời gian gần đây, họ nhập khẩu nhiều gạo nếp. Từ đầu năm đến nay, thị trường Trung Quốc tiêu thụ gạo rất mạnh, trong đó, thị trường này chủ yếu nhập gạo ST25 và nếp của Việt Nam.

Cùng với Trung Quốc, gạo Việt Nam cũng được xuất khẩu đến thị trường khó tính, trong đó, lô ‘gạo Việt xanh phát thải thấp’ của Việt Nam đã xuất khẩu đến thị trường Nhật Bản hồi đầu tháng 6/2025 và dự kiến Australia là thị trường xuất khẩu tiếp theo của ‘gạo Việt xanh phát thải thấp’. Việc này mở ra triển vọng mới cho ngành hàng lúa gạo Việt Nam.

Bên cạnh đó, các thị trường truyền thống như Philippines và châu Phi vẫn tiếp tục tăng nhập khẩu gạo Việt Nam. Do đó, xuất khẩu gạo Việt Nam được nhận định vẫn tiếp tục khả quan và đạt sản lượng khoảng 7,9 triệu tấn trong năm 2025 dù thị trường lúa gạo toàn cầu đang có nhiều biến động.

Chọn hướng đi riêng, gạo Việt ít chịu tác động

Theo Reuters, cập nhật đến đầu tháng 6/2025, lượng gạo (bao gồm cả lúa) dự trữ của Ấn Độ đạt 59,5 triệu tấn, tăng 18% so với cùng kỳ năm 2024. Con số này cao hơn tới 13,5 triệu tấn so với mục tiêu dự trữ của nước này trong nửa đầu năm 2025. Do nguồn dự trữ lương thực tăng mạnh nên Ấn Độ đang đối mặt với việc phải giảm lượng gạo tồn kho trước khi vụ thu hoạch mới bắt đầu vào tháng 10/2025.

Việc Ấn Độ xả kho sẽ tác động tới các nước xuất khẩu gạo. Câu hỏi đặt ra, Việt Nam là một trong 3 quốc gia xuất khẩu gạo hàng đầu liệu có chịu ảnh hưởng? Về việc này, các doanh nghiệp trong ngành cho rằng, Ấn Độ là gạo trắng còn Việt Nam là gạo thơm, do không cùng phân khúc nên gạo Việt sẽ ít chịu tác động.

“Gạo Việt không cùng phân khúc và thị trường với gạo Ấn Độ nên việc thị trường này xả kho sẽ ít tác động đến gạo Việt”, ông Đỗ Hà Nam - Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam chia sẻ và cho hay, gạo Việt Nam vẫn có sức cạnh tranh tốt với hàng nội địa và các nguồn cung khác tại Philippines – thị trường xuất khẩu gạo hàng đầu của Việt Nam.

Theo số liệu của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, tỷ lệ gạo chất lượng cao của Việt Nam chiếm tới 89%. Giá xuất khẩu gạo của Việt Nam hiện vẫn cao hơn so với nhiều quốc gia khác, phản ánh chất lượng vượt trội và uy tín ngày càng được nâng cao.

Các chuyên gia trong ngành cũng cho rằng, thị trường lúa gạo thế giới gần đây có nhiều biến động theo hướng tăng cung. Tuy nhiên, việc gạo Việt định vị ở một phân khúc khác, ít có sự cạnh tranh nên tác động dù có nhưng không đáng kể.

Đáng chú ý, Việt Nam là quốc gia đầu tiên thực hiện Chương trình sản xuất lúa giảm phát thải trên quy mô lớn, nhận được rất nhiều sự quan tâm của các đối tác quốc tế. Các mô hình thí điểm đã đạt những kết quả rất tích cực, tạo sự khích lệ rất lớn đối với nông dân và doanh nghiệp. Việc này cũng mở ra một cơ hội thị trường hoàn toàn mới cho ngành lúa gạo Việt Nam, xâm nhập sâu vào các thị trường cao cấp.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy nhận định, sẽ tới một thời điểm thị trường thế giới, nhất là tại các thị trường khó tính tuyên bố ngừng nhập khẩu gạo không phải gạo phát thải thấp. Điều này đồng nghĩa chỉ có gạo xanh, gạo phát thải thấp mới có thể xuất khẩu. Do đó, việc doanh nghiệp, ngành hàng đi trước, đón đầu sẽ là cách để gạo Việt duy trì được thị trường chất lượng cao.

Năm 2025, Công ty CP Nông nghiệp công nghệ cao Trung An dự kiến xuất khẩu khoảng 400.000 tấn gạo (Japonica, ST25) chứng nhận "Gạo Việt xanh phát thải thấp" ra thế giới, trong đó, thị trường trọng điểm là Nhật Bản.