Bỏ hộ khẩu giấy, thủ tục hành chính đã thực sự giảm?

Theo Luật Cư trú, từ ngày 1/1/2023, sổ hộ khẩu giấy, sổ tạm trú giấy hết giá trị sử dụng, thay vào đó là xuất trình thẻ CCCD gắn chip, tra cứu thông tin trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư hoặc sử dụng giấy xác nhận cư trú. Dù vậy, thực tế triển khai vẫn còn không ít vướng mắc.

Tại Phường Hiệp Bình Chánh, TP. Thủ Đức (TP.HCM), nhiều người khi đến làm hồ sơ, giấy tờ vẫn mang theo sổ hộ khẩu, photo công chứng vì tâm lý thà "mang thừa còn hơn mang thiếu".

Cầm sổ hộ khẩu trên tay, chị Nguyễn Thị Hồng Đào đến phường để xác nhận độc thân đã có những chia sẻ: "Mình biết (Sổ hộ khẩu giấy sẽ không còn giá trị sử dụng) nhưng mà do có vấn đề về tình trạng hôn nhân, xác nhận độc thân nên phải xác nhận từ 18 tuổi đến bây giờ nên mình phải trích lục lại từ trước đến nay nên mình phải mang theo sổ hộ khẩu cũ”.

Không chỉ các vấn đề liên quan đến hộ tịch xác định cư trú. Nhiều công nhân còn cẩn thận cầm sổ hộ khẩu đến phường nhằm sao lưu công chứng để phòng hờ khi cần có thể sử dụng ngay.

Anh Thành Nam, hiện đang làm công nhân tại Quận Bình Thạnh cho biết: “Tôi photo hộ khẩu công chứng để nộp hồ sơ xin việc vào công ty, theo yêu cầu của công ty thì họ yêu cầu phải có nên tôi phải nộp đủ, với lại cũng photo thêm vài bản để phòng hờ khi sổ hộ khẩu thu hồi”.

Trong khi nhiều người vẫn còn mang tâm lý lo lắng thì một số người lại cảm thấy vui mừng khi bỏ bớt đi một số thủ tục liên quan đến sổ hộ khẩu trước đây.

Ông Nguyễn Văn Lực ngụ tại quận 12 chia sẻ: “Năm rồi tôi có sửa nhà, có những giấy tờ cần phải công chứng, rồi công chứng có sổ hộ khẩu rồi phải photo, công chứng. Nhưng mà bây giờ nếu mà bỏ thì rõ ràng mình thấy đơn giản, nhẹ được cho mình rất nhiều.”

Rõ ràng bỏ sổ hộ khẩu giấy, tiến tới số hóa là một việc nên làm trong thời đại số hiện nay. Tuy nhiên trong khoảng thời gian đầu triển khai thực hiện việc khó khăn, vướng mắc là điều khó tránh khỏi.

Đơn cử với việc xác nhận tình trạng hôn nhân hiện nay vẫn phải xác minh thời gian cư trú, khi người dân không xuất trình sổ hộ khẩu thì phải thay thế bằng giấy xác nhận cư trú. Điều này buộc các cán bộ hộ tịch tại các phường hiện nay phải mất thêm một khoảng thời gian để xác nhận.

Chị Thạch Hồng Chinh, Công chức Tư pháp - Hộ tịch P.Linh Trung, TP.Thủ Đức, cho hay. "Khó khăn khi nhận hồ sơ xác định tình trạng hôn nhân thì mình phải thực hiện theo Nghị định 123, chứng minh được khoảng thời gian cư trú tại phường của mình, vậy khi bỏ sổ hộ khẩu thì mình không chứng minh được. Một là người dân phải liên hệ công an phường xác nhận cư trú, nếu không được thì buộc cán bộ hộ tịch phải liên hệ công an phường để xác nhận nơi cư trú của người dân, như vậy thì sẽ làm mất thêm một khoảng thời gian, kéo theo đó là hồ sơ trả cho người dân sẽ chậm hơn so với trước.”

Lý giải khó khăn về việc xác định xác minh thời gian cư trú. Anh Hồng Triều Châu, Công chức Tư pháp - Hộ tịch P.Linh Đông Tp Thủ Đức cho rằng, hiện phía Ủy ban đang gặp khó trong việc khai thác dữ liệu dân cư. Anh Châu chia sẻ: “Không xuất trình hộ khẩu thì sẽ thuận lợi cho người dân. về phía Ủy ban phường khi xác định nơi cư trú thì phải xác định bên công an, thì đây là thêm một phần việc cho cán bộ ủy ban phường. Còn việc khai thác dữ liệu dân cư bên công an thì hiện tại phía Ủy ban phường chưa thực hiện được. Hiện tại đang chờ phía thành phố giải quyết. Thủ tục xác định tình trạng hôn nhân là chỉ trong 3 ngày giải quyết, còn nếu cần xác minh cư trú thì phải 20 ngày”.

Việc bỏ sổ hộ khẩu trong bối cảnh chưa thể liên thông, kết nối, chia sẻ dữ liệu thông tin cư trú của công dân đang khiến bộ phận giải quyết hồ sơ thủ tục hành chính gặp khó trong việc xác định thời gian cư trú của công dân tại địa phương. Từ đó, dẫn đến chậm trễ việc trả kết quả giải quyết hồ sơ cho dân.

Với những bất cập tồn tại trong khoảng thời gian đầu triển khai thực hiện, việc bỏ sổ hộ khẩu giấy rõ ràng đã "bớt công" cho người dân nhưng lại "thêm việc" cho các cán bộ phường tại các địa phương hiện nay./.