Bộ Tài chính tiếp thu ý kiến, đề xuất phương án thuế bảo vệ môi trường với xăng dầu năm 2026

Bộ Tài chính vừa có báo cáo tổng hợp, tiếp thu và giải trình ý kiến góp ý, phản biện xã hội đối với dự án Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về mức thuế BVMT áp dụng cho xăng, dầu, mỡ nhờn trong năm 2026.

Góp phần ổn định kinh tế vĩ mô

Theo quy định của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật, Bộ Tài chính đã tổ chức lấy ý kiến rộng rãi đối với hồ sơ dự án Nghị quyết. Ngày 9/7/2025, Bộ Tài chính ban hành Công văn số 10300/BTC-CST gửi đến các đoàn đại biểu Quốc hội, các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam. Đồng thời, nội dung dự án cũng được đăng tải trên Cổng thông tin pháp luật quốc gia và Cổng thông tin điện tử Bộ Tài chính.

Kết quả, Bộ Tài chính đã nhận được 48 văn bản tham gia góp ý, trong đó có 32 đơn vị nhất trí hoàn toàn với dự thảo. Một số ý kiến khác đề nghị Bộ Tài chính cần bám sát diễn biến giá xăng dầu thế giới để tham mưu chính sách linh hoạt, kịp thời; nghiên cứu dự báo để xác định lộ trình áp dụng thuế BVMT trong các năm tiếp theo; cân nhắc phương án tăng dần mức thuế để doanh nghiệp và người dân thích ứng. Ngoài ra, một số ý kiến đề nghị đánh giá kỹ tác động đến tiêu dùng, kinh tế vĩ mô và tính toán giao dự toán thu thuế BVMT phù hợp, đảm bảo ổn định ngân sách.

Phản hồi các ý kiến này, Bộ Tài chính cho biết giá xăng dầu vốn biến động khó lường, phụ thuộc nhiều vào giá thành phẩm thế giới, trong bối cảnh có nhiều yếu tố rủi ro như căng thẳng địa chính trị hay chính sách thuế quan của các nước lớn. Bộ Tài chính sẽ tiếp tục phối hợp các bộ, ngành theo dõi chặt chẽ để tham mưu phương án điều chỉnh thuế BVMT phù hợp với tình hình thực tế từng thời kỳ.

Theo dự thảo, việc tiếp tục duy trì mức thuế BVMT với xăng, dầu, mỡ nhờn năm 2026 như giai đoạn 2022-2025 được đánh giá là khả thi, góp phần giữ ổn định giá trong nước, hỗ trợ kiềm chế lạm phát, duy trì ổn định kinh tế vĩ mô. Tuy nhiên, việc giảm thuế này dự kiến làm giảm thu ngân sách khoảng 43.108 tỷ đồng trong năm 2026. Để bù đắp, Bộ Tài chính cho rằng cần tăng cường quản lý thu, chống thất thu, trốn thuế, đồng thời rà soát, cắt giảm các khoản chi chưa cần thiết.

Bộ Tài chính nhấn mạnh, thuế BVMT là loại thuế gián thu, áp dụng đối với các sản phẩm, hàng hóa khi sử dụng gây tác động xấu đến môi trường. Mục tiêu của chính sách thuế này là hạn chế nhập khẩu, sản xuất và tiêu dùng các mặt hàng gây ô nhiễm, đồng thời khuyến khích sản xuất và sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường. Qua đó, thuế BVMT góp phần giảm phát thải ngay từ nguồn, nâng cao ý thức BVMT của toàn xã hội, đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững, kết hợp tăng trưởng kinh tế với kiểm soát ô nhiễm.

Tháo gỡ khó khăn cho ngành Hàng không

Liên quan đến tác động của thuế BVMT đối với nhiên liệu bay, Bộ Tài chính dẫn báo cáo của Cục Hàng không Việt Nam cho biết, trong 6 tháng đầu năm 2025, tổng thị trường hàng không đạt 41,4 triệu lượt khách, tăng 10% so với cùng kỳ năm 2024.

Trong đó, khách quốc tế đạt 23 triệu lượt (tăng 13%), khách nội địa đạt 18,4 triệu lượt (tăng 7%). Vận tải hàng hóa cũng tăng trưởng mạnh, đạt 695.700 tấn (tăng 14,6%), trong đó hàng quốc tế chiếm 580.000 tấn (tăng 17,7%) và hàng nội địa đạt 115.700 tấn (tăng 1,3%). Dự báo cả năm 2025, thị trường hàng không Việt Nam tiếp tục phục hồi, với mức tăng trưởng khoảng 8%.

Báo cáo tài chính hợp nhất quý II/2025 cũng cho thấy lợi nhuận trước thuế của Vietnam Airlines đạt 6.682 tỷ đồng (tăng 19,3% so với cùng kỳ 2024), trong khi Vietjet Air đạt 1.600 tỷ đồng (tăng 37%). Những số liệu này cho thấy ngành hàng không cơ bản đã phục hồi và ghi nhận những bước tăng trưởng tích cực.

Từ thực tế đó, dự thảo Nghị quyết quy định mức thuế BVMT đối với nhiên liệu bay là 2.000 đồng/lít, tăng 1.000 đồng/lít so với mức áp dụng tại Nghị quyết số 60/2024/UBTVQH15. Tuy nhiên, Bộ Xây dựng cho rằng ngành hàng không vẫn đang đối diện với không ít khó khăn.

Trên cơ sở ý kiến này, để tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp hàng không nhưng vẫn đảm bảo công bằng với các lĩnh vực vận tải khác như đường sắt, đường bộ, Bộ Tài chính đề nghị quy định mức thuế BVMT đối với nhiên liệu bay là 1.500 đồng/lít, tương đương 50% mức thuế khung quy định tại Nghị quyết số 579/2018/UBTVQH14, và bằng mức giảm áp dụng cho xăng, dầu diesel, dầu mazut, dầu nhờn, mỡ nhờn.

Bộ Tài chính cho biết, dự kiến, Luật Thuế BVMT (sửa đổi) sẽ được trình Quốc hội cho ý kiến tại kỳ họp tháng 5/2026 và có hiệu lực từ ngày 1/1/2027, giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội thẩm quyền quy định mức thuế cụ thể trong khung thuế. Khi đó, sẽ có cơ sở đánh giá toàn diện hơn về tác động của chính sách đối với xăng, dầu, mỡ nhờn.