Thường vụ Quốc hội yêu cầu hoàn thiện quy định cho vay đặc biệt

Sáng 10/6, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã có ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Các tổ chức tín dụng.

Cho vay đặc biệt không sử dụng tiền ngân sách

Theo đó, đối với nhóm chính sách chuyển thẩm quyền quyết định cho vay đặc biệt của Ngân hành nhà nước, có lãi suất 0%/năm không có tài sản bảo đảm. Các ý kiến của đại biểu và cơ quan thẩm tra tập trung về nguồn tiền để cho vay đặc biệt cũng như cơ chế kiểm soát việc quyết định cho vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước.

Báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo luật, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho biết: Việc cho vay đặc biệt được Ngân hàng Nhà nước thực hiện từ nguồn tiền thực hiện chức năng của ngân hàng Trung ương về phát hành tiền, không sử dụng nguồn tiền từ ngân sách nhà nước.

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng. Ảnh: Phạm Thắng

“Do vậy, việc Ngân hàng Nhà nước cho vay đặc biệt có lãi suất 0%/năm không dẫn đến rủi ro ngân sách nhà nước phải bù lãi suất. Từ ý kiến của các đại biểu Quốc hội, Chính phủ đã chỉ đạo cơ quan chủ trì tiếp tục rà soát phối hợp với các cơ quan có liên quan để rà soát các quy định về xử lý các khoản cho vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước theo quy định”- bà Hồng cho hay.

Theo bà Hồng, việc cho vay đặc biệt chỉ cho 2 trường hợp: Tổ chức tín dụng bị rút tiền hàng loạt để chi trả cho người gửi tiền và để thực hiện phương án phục hồi, phương án chuyển giao bắt buộc các tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt và chỉ áp dụng sau khi đã thực hiện các biện pháp nghiệp vụ như: Tái cấp vốn, nghiệp vụ thị trường mở...

Bên cạnh đó, bà Hồng cũng nêu dẫn chứng khoảng 3 Điều 194 Luật Các tổ chức tín dụng đã giao thống đốc Ngân hàng Nhà nước quy định chi tiết cho việc cho vay đặc biệt. Thực hiện quy định này, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước đã ban hành Thông tư số 37/2024/TT-NHNN ngày 30/6/2024 để quy định chi tiết việc cho vay đặc biệt…

Toàn cảnh phiên họp. Ảnh: Phạm Thắng

Tuy nhiên, tiếp thu ý kiến của đại biểu Quốc hội, sau khi dự thảo Luật được ban hành, Ngân hàng Nhà nước sẽ nghiên cứu, rà soát, sửa đổi Thông tư số 37 liên quan đến tiêu chí, điều kiện cho vay đặc biệt với lãi suất 0%/năm.

Tiếp tục hoàn thiện quy định về cho vay đặc biệt

Đại diện cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho hay, dự thảo Luật quy định “lãi suất cho vay đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước là 0%/năm” (khoản 1 Điều 1). Tuy nhiên, theo Công văn số 14923-CV/VPTW ngày 20/5/2025 của Văn phòng Trung ương Đảng, ý kiến kết luận của cấp có thẩm quyền không thể hiện việc chấp thuận đề xuất bỏ cơ chế cho vay đặc biệt có lãi suất để thay bằng mức lãi suất 0% đối với mọi khoản cho vay đặc biệt.

Trong quá trình chỉnh lý dự thảo, cơ quan chủ trì soạn thảo cho rằng vấn đề này đã được báo cáo và đề nghị giữ nguyên quy định như trong dự thảo trình Quốc hội.

Tuy nhiên, do đây là nội dung có tác động lớn đến sự ổn định của hệ thống tổ chức tín dụng, an ninh tài chính, tiền tệ quốc gia và nguồn lực của nền kinh tế. Đồng thời còn có cách hiểu khác nhau giữa các cơ quan, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục hoàn thiện quy định về lãi suất cho vay đặc biệt trên cơ sở ý kiến chính thức từ cấp có thẩm quyền.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi. Ảnh: Phạm Thắng

Ngoài ra, liên quan đến quyền thu giữ tài sản bảo đảm (Điều 198a), cơ quan thẩm tra đề nghị cân nhắc việc điều chỉnh một số nội dung so với quy định tại Nghị quyết số 42/2017/QH14. Cụ thể, dự thảo Luật bỏ điều kiện “tài sản bảo đảm không phải là đối tượng đang tranh chấp trong vụ án đã được Tòa án thụ lý” và bỏ yêu cầu công khai thông tin thu giữ tài sản thông qua hình thức niêm yết tại trụ sở UBND cấp xã.

Về hoàn trả tài sản bảo đảm là vật chứng trong vụ án hình sự, là tang vật hoặc phương tiện vi phạm hành chính (Điều 198c), cơ quan thẩm tra đề nghị Ngân hàng Nhà nước phối hợp với cơ quan chủ trì soạn thảo Luật sửa đổi Luật Xử lý vi phạm hành chính để thống nhất quy định, theo hướng dẫn chiếu và áp dụng quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính.

Đồng thời, nhằm tránh mâu thuẫn pháp lý và đảm bảo quyền lợi giữa các bên, Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề nghị cân nhắc chỉ cho phép hoàn trả tài sản bảo đảm là vật chứng hoặc tang vật cho bên nhận bảo đảm trong trường hợp hai bên đã có thỏa thuận trong hợp đồng về quyền thu giữ tài sản của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài hoặc tổ chức mua bán, xử lý nợ.