Vay vốn để giải quyết việc làm - điểm tựa chính của lao động yếu thế

Đánh giá về kết quả đạt được của chính sách hỗ trợ tạo việc làm thời gian qua, Bộ Nội vụ cho biết, các quy định về chính sách hỗ trợ tạo việc làm đã được ban hành tương đối đầy đủ và chặt chẽ, bảo đảm sự thống nhất của hệ thống pháp luật về việc làm. Từ đó, tạo cơ sở pháp lý cho việc tổ chức thực hiện các chính sách cho vay giải quyết việc làm; chính sách việc làm công; hỗ trợ đào tạo nghề cho NLĐ ở khu vực nông thôn, NLĐ thanh niên và hỗ trợ NLĐ đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng.

Tính đến ngày 31/7/2025, tổng dư nợ chương trình cho vay hỗ trợ tạo việc làm đạt 125.817 tỷ đồng, chiếm 32% tổng dư nợ các chương trình tín dụng đang triển khai tại Ngân hàng Chính sách xã hội. Trong giai đoạn 2016 - 2020, cả nước hỗ trợ tạo, duy trì và mở rộng việc làm (tính riêng từ Quỹ quốc gia về việc làm và nguồn huy động của Ngân hàng Chính sách xã hội) cho 728.939 lao động.

Đáng chú ý, từ năm 2021 đến tháng 6/2025, đã có 3.163.535 lượt NLĐ được hưởng chính sách hỗ trợ vốn vay. Thông qua nguồn vốn cho vay giải quyết việc làm, nhiều lao động nông thôn, lao động nữ, lao động yếu thế đã được tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi, phát triển sản xuất kinh doanh, tạo việc làm cho bản thân và cộng đồng. Tuy nhiên, đã có những tồn tại, hạn chế và một số vấn đề đặt ra từ thực tiễn triển khai chính sách, nhất là những hạn chế về mức vay, trình tự, thủ tục cho vay giải quyết việc làm.

Cụ thể, mức vay vốn còn thấp (tối đa 100 triệu đồng/người, 2 tỉ đồng/dự án cơ sở sản xuất - kinh doanh) chưa đáp ứng nhu cầu sản xuất - kinh doanh tạo việc làm, nhất là trong bối cảnh kinh tế có nhiều biến động, chi phí đầu vào tăng cao; thẩm quyền thẩm định hồ sơ vay vốn giao Ngân hàng Chính sách Xã hội nhưng thẩm quyền phê duyệt hồ sơ lại giao Ủy ban nhân dân cấp huyện (cũ) hoặc thủ trưởng cơ quan cấp tỉnh của tổ chức thực hiện chương trình dẫn đến thời gian thẩm định, phê duyệt hồ sơ vay vốn bị kéo dài.

Bên cạnh đó, Quỹ Quốc gia về việc làm chưa được bổ sung nguồn vốn để cho vay đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng; hợp đồng đưa lao động đi làm việc ở nước ngoài ký giữa doanh nghiệp và NLĐ thiếu thông tin về các khoản chi phí trước khi đi, khiến ngân hàng không đủ căn cứ để giải ngân vốn vay, gây khó khăn cho NLĐ… Vì vậy, việc xây dựng Nghị định của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật Việc làm về chính sách hỗ trợ tạo việc làm là cần thiết trong bối cảnh hiện nay.

Theo Bộ Nội vụ, việc xây dựng Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Việc làm năm 2025 về chính sách hỗ trợ tạo việc làm nhằm tạo điều kiện thuận lợi để mọi NLĐ, trong đó có lao động không có quan hệ lao động, được tham gia và thụ hưởng các chính sách hỗ trợ tạo việc làm.

Theo đó, Bộ Nội vụ đề xuất, NLĐ được cho vay tối đa 300 triệu đồng/người. Đối với doanh nghiệp doanh nghiệp nhỏ và vừa được cho vay mức tối đa 10 tỉ đồng và không quá 300 triệu đồng/NLĐ; hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, tổ hợp tác, hộ kinh doanh, mức vay tối đa là 5 tỉ đồng và không quá 300 triệu đồng/người được hỗ trợ tạo việc làm, duy trì, mở rộng việc làm. Trường hợp NLĐ đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng sẽ được hỗ trợ mức vay tối đa bằng 100% tổng chi phí phải trả trước khi đi theo hợp đồng ký kết giữa NLĐ và doanh nghiệp dịch vụ, đơn vị sự nghiệp.

Mức vay, thời gian vay cụ thể sẽ do Ngân hàng Chính sách Xã hội xem xét căn cứ vào nguồn vốn, khả năng trả nợ của đối tượng vay vốn để thỏa thuận với đối tượng vay vốn, nhưng thời hạn vay tối đa là 120 tháng. Riêng NLĐ đi làm việc ở nước ngoài, thời hạn vay tối đa bằng thời hạn hợp đồng đưa đi làm việc (không bao gồm thời gian gia hạn hợp đồng).

Đặc biệt, ngoài hỗ trợ vốn vay, NLĐ đi làm việc ở nước ngoài còn được hưởng các chính sách hỗ trợ chi phí học giáo dục định hướng; đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ kỹ năng nghề, ngoại ngữ trước khi đi theo chi phí thực tế. Đồng thời, NLĐ còn được hỗ trợ lệ phí làm hộ chiếu, cấp phiếu lý lịch tư pháp, khám sức khỏe…