Giải pháp đồng bộ nâng cao hiệu quả giáo dục an toàn giao thông

Biết nhưng vẫn vi phạm

Phương tiện đến trường hằng ngày của Nguyễn Thế Khiêm - học sinh lớp 10 Trường THPT Vân Nội (xã Phúc Thịnh) là chiếc xe máy nhãn hiệu Honda Wave110. Do nhà trường không cho xe máy có dung tích động cơ từ 50cc trở lên vào trường nên em phải gửi xe ngoài cổng trường rồi đi bộ vào. Ngoài Khiêm, nhiều bạn đi xe máy phân khối lớn đều phải gửi tại các điểm giữ xe bên ngoài.

Chị Lê Thị Thu Hằng - phụ huynh học sinh Trường THPT Cầu Giấy (phường Cầu Giấy), cho biết: Khi con trai thi đỗ THPT, gia đình cũng đã mua cho cháu một chiếc xe đạp điện để tự đến trường. Tuy nhiên, sau một học kỳ, cháu luôn phàn nàn về việc xe đi chậm và mong muốn được bố mẹ đổi xe mới. Bởi vậy, gia đình đã mua cho con một chiếc xe gắn máy nhãn hiệu Future 125cc.

Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024, có hiệu lực từ ngày 1/1/2025 quy định, độ tuổi thấp nhất của người được chạy xe máy 50cc là đủ 16 tuổi trở lên và người đủ 15 tuổi không được chạy xe máy 50cc; người đủ 18 tuổi trở lên được cấp giấy phép lái xe hạng A1, A, B1, B, C1...

Tuy nhiên, theo ghi nhận tại các nhà trường, hiện có nhiều học sinh không chấp hành quy định này. Các em đi đủ loại xe, từ xe số dung tích trên 50cc như: Honda Wave Alpha, Honda Dream đến các loại xe tay ga như Vision, Air Blade... Do các trường cấm học sinh điều khiển xe máy dung tích xi lanh từ 50cc trở lên nên các em thường gửi xe quanh trường.

Thực tế cho thấy, dù các cơ quan chức năng đã tăng cường kiểm tra, xử lý việc chấp hành an toàn giao thông nhưng tình trạng học sinh trung học phổ thông vi phạm vẫn còn khá cao. Bên cạnh các phụ huynh và học sinh nghiêm chỉnh chấp hành quy định này còn nhiều trường hợp vì nuông chiều con và vì sự tiện lợi trước mắt mà giao xe phân khối lớn cho con.

Ông Nguyễn Cao Tài - Phó Hiệu trưởng Trường THPT Vân Nội, bày tỏ: Dù nhà trường đã có quy định rõ về việc học sinh không sử dụng xe máy có dung tích xi lanh từ 50cc trở lên, đầu năm học tất cả học sinh đều được ký cam kết không vi phạm an toàn giao thông, nhưng nhiều học sinh đối phó bằng việc gửi xe máy phân khối lớn tại các điểm trông giữ bên ngoài cổng trường.

Trung tá Phạm Văn Luyến - Phòng Cảnh sát giao thông, Công an thành phố Hà Nội, cho rằng: Ở lứa tuổi mới lớn, nhiều học sinh thiếu kinh nghiệm, chưa ý thức hết mức độ nguy hiểm. Nếu phụ huynh giao xe máy phân khối lớn cho con, đồng nghĩa với việc đẩy con em mình vào nguy cơ rủi ro cao. Do đó, cần xử lý nghiêm cả học sinh, phụ huynh và các cơ sở trông giữ xe tiếp tay cho vi phạm.

Thực hiện giám sát lâu dài

Theo các chuyên gia, việc tổ chức các chiến dịch tuyên truyền ngắn hạn thường tạo hiệu quả tức thời nhưng khó bền vững. Điều quan trọng là phải thực hiện giám sát lâu dài để cổng trường luôn an toàn. Việc làm này yêu cầu công an phường, lực lượng bán chuyên trách túc trực tại cổng trường trong giờ cao điểm phải hoạt động tích cực để ghi nhận vi phạm, phối hợp với nhà trường xác minh và mời phụ huynh đến làm việc.

Ngay trong tuần đầu tiên của năm học 2025 - 2026, Trường THPT Đông Kinh phối hợp cùng Công an phường Tương Mai (Hà Nội) tổ chức buổi sinh hoạt dưới cờ với chuyên đề “An toàn giao thông”. Tại chương trình, hơn 1.400 học sinh cùng thầy cô và Ban đại diện cha mẹ học sinh đã ký cam kết tuân thủ nghiêm quy định pháp luật về an toàn giao thông.

Lê Văn Long, học sinh lớp 10A4, Trường THPT Đông Kinh, chia sẻ: Những tình huống thực tế mà các chú công an đưa ra giúp chúng em hiểu rõ hậu quả khôn lường nếu chủ quan khi tham gia giao thông. Do đó, em cam kết sẽ nghiêm túc đội mũ bảo hiểm và đi đúng quy định để bảo đảm an toàn cho bản thân và người khác.

Tại Trường THCS Trung Giã (xã Trung Giã), Ban giám hiệu phối hợp với Công an xã đã tổ chức buổi truyền thông trực quan, trình chiếu video về các tình huống, hướng dẫn kỹ năng ứng xử trên đường cho hơn 1.500 học sinh. Sau đó, toàn bộ học sinh và giáo viên ký cam kết thực hiện nghiêm túc Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024.

Một số trường học khác cũng có cách làm sáng tạo và thường xuyên. Trường THCS-THPT Hà Thành (phường Nghĩa Đô) đã đưa nội dung giáo dục an toàn giao thông vào tiết học kỹ năng sống, mỗi tuần 2 tiết. Học sinh không chỉ được học Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, mà còn tham gia đóng tiểu phẩm, diễn kịch tình huống vi phạm để khắc sâu kiến thức.

Các mô hình trên cho thấy, khi công tác giáo dục được triển khai đồng bộ, sáng tạo và có sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường - công an - phụ huynh. Qua đó, học sinh không chỉ được trang bị kiến thức, mà còn được hình thành thói quen và văn hóa giao thông ngay từ tuổi học trò.

Dù có nhiều nỗ lực nhưng thực tế cho thấy, các đợt kiểm tra cao điểm vẫn phát hiện hàng nghìn trường hợp học sinh vi phạm. Trong đợt cao điểm tuyên truyền, kiểm tra, xử lý học sinh và phụ huynh học sinh vi phạm các quy định về an toàn giao thông, trong tháng 11/2025, lực lượng CSGT và công an các đơn vị đã kiểm tra, phát hiện, xử lý 3.130 học sinh vi phạm.

Theo Trung tá Phạm Văn Luyến, để hạn chế vi phạm về an toàn giao thông trong học sinh, các chuyên gia giáo dục đề xuất đưa tiêu chí an toàn giao thông vào hệ thống đánh giá thi đua cuối năm của học sinh và nhà trường. Điều này không chỉ nâng cao trách nhiệm của từng học sinh, mà còn buộc nhà trường quan tâm sát sao, tránh tình trạng tuyên truyền hình thức.

Cùng với đó, thành phố cũng cần tiếp tục khuyến khích học sinh đi học bằng xe buýt, xe đạp điện đạt chuẩn. Phụ huynh phải cương quyết, không “chiều con” mua xe máy phân khối lớn khi các em chưa đủ tuổi, chưa có giấy phép lái xe.

Ông Kiều Cao Trinh - Phó Trưởng phòng Chính trị tư tưởng và Học sinh, sinh viên (Sở GD&ĐT Hà Nội), nhấn mạnh: An toàn giao thông là trách nhiệm chung của gia đình, nhà trường, lực lượng chức năng và toàn xã hội. Nhà trường phải coi giáo dục giao thông là nhiệm vụ trọng tâm, lồng ghép thường xuyên trong dạy học và sinh hoạt tập thể.

Gia đình không được giao xe phân khối lớn cho con khi chưa đủ tuổi. Lực lượng công an cần duy trì kiểm tra, giám sát, xử lý nghiêm, đồng thời tăng cường truyền thông, tư vấn trực tiếp cho học sinh. Chỉ khi các giải pháp này được thực hiện đồng bộ, liên tục và thực chất, con đường đến trường mới thực sự an toàn, bình yên.