Thu thuế 0,1% với chuyển nhượng vàng miếng từ năm 2026

Sáng 10/12, Quốc hội tiến hành xem xét, biểu quyết thông qua dự thảo Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) với nhiều nội dung thay đổi trong cách tính thuế với hộ kinh doanh, cá nhân có thu nhập từ tiền lương, tiền công, cũng như đánh thuế giao dịch vàng miếng.

Bộ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Văn Thắng cho biết, về thuế đối với chuyển nhượng vàng, quy định này đã được rà soát, nghiên cứu kỹ lưỡng. Dự thảo Luật quy định thu thuế đối với vàng miếng với mức thuế suất là 0,1% trên giá chuyển nhượng từng lần.

Ngoài ra, dự thảo luật cũng giao Chính phủ quy định ngưỡng giá trị vàng miếng chịu thuế, thời điểm áp dụng thu và điều chỉnh thuế suất thuế thu nhập cá nhân đối với chuyển nhượng vàng miếng phù hợp với lộ trình quản lý thị trường vàng.

“Việc giao Chính phủ quy định cụ thể ngưỡng giá trị vàng miếng chịu thuế nhằm loại trừ trường hợp những cá nhân mua, bán vàng cho mục đích tiết kiệm, cất giữ (không vì mục đích kinh doanh)” – Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng lý giải.

Do đây là quy định mới, với đối tượng tác động rộng nên theo Bộ trưởng Tài chính, việc quy định như dự thảo Luật là bước đi cần thiết để quản lý chặt chẽ hoạt động kinh doanh vàng, góp phần hạn chế việc đầu cơ vào vàng.

Trước đó, Bộ Tài chính đã có văn bản gửi xin ý kiến các thành viên Chính phủ dự thảo một số nội dung tiếp thu, giải trình ý kiến của đại biểu Quốc hội về dự án Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) để báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội; trong đó, có nội dung liên quan đến quy định thời điểm áp dụng, ngưỡng giá trị vàng miếng chịu thuế và điều chỉnh thuế suất cho phù hợp với lộ trình quản lý thị trường vàng và sẽ thu thuế thu nhập cá nhân đối với chuyển nhượng vàng miếng với mức thuế suất là 0,1% trên giá chuyển nhượng từng lần.

Theo tổng hợp, có 7 ý kiến đại biểu Quốc hội không đồng tình với đánh thuế chuyển nhượng vàng miếng vì nhiều người dân mua vàng để tích trữ, không đầu cơ; mức thuế thấp không đủ tác dụng điều tiết, lại tạo gánh nặng hành chính không cần thiết; đánh thuế sẽ thiếu tính nhân văn, khó thực thi.

Trong số đó, có ý kiến cho rằng thuế thu nhập cá nhân nhằm điều tiết thu nhập, không phải công cụ điều tiết thị trường vàng, lo ngại về tính khả thi trong tổ chức thu thuế như ai thu, thu khi nào, thu hộ ra sao và cân nhắc loại bỏ quy định này để tránh bất hợp lý với tập quán tích trữ vàng của người dân Việt Nam.

Ngoài ra, có ý kiến đề nghị xem xét lại quy định đánh thuế vàng miếng vì có thể dẫn đến thuế chồng thuế, khi người dân mua vàng đã chịu thuế rồi khi bán lại bị đánh thuế tiếp; vàng miếng đã chịu thuế giá trị gia tăng, việc đánh thêm thuế thu nhập cá nhân là chưa hợp lý, có thể gây biến tướng thị trường.

Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị cần phân biệt rõ hai nhóm đối tượng: người dân tích trữ vàng nhỏ lẻ để tiết kiệm lâu dài và nhà đầu tư kinh doanh vàng, từ đó có chính sách thuế khác nhau...

Ngược lại, 4 ý kiến đồng ý với Tờ trình của Chính phủ về việc đưa thu nhập từ chuyển nhượng vàng miếng vào diện chịu thuế thu nhập cá nhân, song cho rằng cần có ngưỡng để loại trừ trường hợp mua, bán vàng với mục đích tiết kiệm, cất giữ, không phải kinh doanh, song cần có tiêu chí cụ thể.

Đồng thời, có 1 ý kiến đề nghị mở rộng diện chịu thuế với toàn bộ hoạt động chuyển nhượng vàng, không chỉ vàng miếng nhằm bao quát thực tế thị trường và phù hợp với Nghị quyết 278/NQ-CP về quản lý kinh doanh vàng.

Một ý kiến đồng ý với việc đánh thuế để chống đầu cơ nhưng đề nghị xác định ngưỡng miễn thuế hợp lý (ví dụ tương đương giá trị nhà ở xã hội khoảng 700-800 triệu đồng), tránh đánh thuế vào tiết kiệm nhỏ lẻ của người dân, không để xảy ra “thuế chồng thuế”.

Có 2 ý kiến đồng tình với việc quy định giao Chính phủ quyền áp dụng thuế trong giai đoạn biến động bất thường để ổn định thị trường, tránh chênh lệch giá và thất thoát ngoại tệ. Chính sách này không phải hiệu lực thường xuyên, chỉ diễn ra trong một giai đoạn nào đó mang tính cấp bách, có thể trong 6 tháng hoặc một vài tháng bất thường để ổn định thị trường.

Về mức thuế suất, 2 ý kiến đồng tình với mức thu 0,1% để bảo đảm công bằng nhưng đề nghị làm rõ thế nào là “chuyển nhượng”, tránh áp dụng cho các giao dịch tiết kiệm nhỏ lẻ. Đồng thời, cần quy định ngưỡng và tần suất chịu thuế vàng miếng để tránh đánh thuế cả các giao dịch tiết kiệm nhỏ lẻ. Có ý kiến đề nghị có thể xem xét tăng thuế trên 0,1%, đề nghị phân loại tài sản đầu cơ, áp thuế 5% hoặc lũy tiến.

Đáng chú ý, có 1 ý kiến đề nghị bỏ cụm từ “phù hợp với lộ trình quản lý thị trường vàng” tại khoản 11 Điều 3, chỉ nên quy định ngưỡng giá trị và thời điểm thu thuế do Chính phủ hướng dẫn chi tiết. Một ý kiến khác cho rằng nên quy định nguyên tắc khung trong dự thảo Luật về ngưỡng chịu thuế đối với vàng miếng và các tài sản đặc thù, việc quy định chi tiết giao Chính phủ hướng dẫn để bảo đảm sự giám sát của Quốc hội.