Trung tâm giao dịch bất động sản sẽ là lá chắn rủi ro cho người mua bán nhà đất

Nâng cao hiệu quả quản lý, giảm rủi ro giao dịch

Nhiều chuyên gia cho rằng, việc thành lập Trung tâm giao dịch bất động sản và quyền sử dụng đất do Nhà nước quản lý là bước đi cần thiết nhằm minh bạch hóa hoạt động giao dịch, rút ngắn thủ tục và giảm rủi ro pháp lý cho người dân, doanh nghiệp.

Trao đổi với PV Lao Động, luật sư Phạm Thanh Tuấn - chuyên gia pháp lý bất động sản - nhận định, hiện nay, quy trình giao dịch bất động sản và quyền sử dụng đất ở Việt Nam còn phức tạp, trải qua nhiều bước và do nhiều cơ quan khác nhau thực hiện. Từ khâu xác định tính pháp lý, công chứng hợp đồng, thanh toán, nộp thuế, đến cấp Giấy chứng nhận và cập nhật biến động.

Về cơ bản, các thủ tục vẫn rời rạc, thiếu liên thông, gây tốn kém thời gian, chi phí và gia tăng rủi ro pháp lý cho người dân, doanh nghiệp. Nguyên nhân chính là chưa có cơ quan thống nhất quản lý toàn bộ quy trình giao dịch bất động sản và quyền sử dụng đất; hệ thống dữ liệu giữa các cơ quan chưa kết nối, thủ tục còn nặng tính thủ công.

Vì vậy, cần thiết phải chuẩn hóa và điện tử hóa quy trình giao dịch, nhằm giảm chi phí tuân thủ, tiết kiệm thời gian và tăng tính minh bạch của thị trường.

Theo luật sư Tuấn, Luật Kinh doanh Bất động sản năm 2023 và Nghị định 96/2024/NĐ-CP đã khuyến khích (không bắt buộc) thực hiện giao dịch qua sàn giao dịch bất động sản.

"Tuy nhiên, các sàn (của doanh nghiệp) hiện nay mới chỉ thực hiện một số chức năng hỗ trợ (kiểm tra tính pháp lý, cung cấp thông tin, hỗ trợ đàm phán, thanh toán…), chưa thực hiện được các thủ tục hành chính liên thông trong toàn bộ quy trình giao dịch" - ông Tuấn nói.

Trước thực tế đó, luật sư Phạm Thanh Tuấn cho rằng, việc thành lập Trung tâm giao dịch bất động sản và quyền sử dụng đất do Nhà nước quản lý là cần thiết. Trung tâm này (về cơ bản sẽ giống như các Sở giao dịch chứng khoán) sẽ giúp người dân và doanh nghiệp thực hiện liên thông các bước giao dịch từ tra cứu thông tin, xác lập hợp đồng, nộp thuế, đến cấp Giấy chứng nhận trên một hệ thống thống nhất. Mô hình này sẽ góp phần nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, bảo đảm công khai, minh bạch và giảm rủi ro giao dịch.

Mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng để minh bạch hóa thị trường

Chia sẻ với PV, ông Nguyễn Quốc Khánh - Phó Chủ tịch Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS) - cho hay, việc thành lập Trung tâm giao dịch bất động sản và quyền sử dụng đất do Nhà nước quản lý mang ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong tiến trình minh bạch hóa thị trường bất động sản Việt Nam.

"Việc thành lập sàn giao dịch có một mục đích rất quan trọng là đẩy mạnh minh bạch hóa thị trường bất động sản, bao gồm cả khía cạnh quản lý nhà nước (cấp giấy chứng nhận, chuyển đổi giấy tờ) và khía cạnh sản phẩm của các nhà đầu tư".

Theo ông Khánh, sàn giao dịch sẽ là một môi trường số hóa, giúp các hoạt động giao dịch được minh bạch hóa, rút ngắn thời gian thủ tục, chứ không giống như sàn giao dịch bất động sản thông thường. “Sàn giao dịch này hướng đến như một Ủy ban chứng khoán, giúp giao dịch thuận lợi, rút ngắn thủ tục, thời gian” - ông nói.

Bên cạnh việc tăng tính minh bạch của thị trường, Phó Chủ tịch VARS cho biết, khi tất cả các sản phẩm bất động sản được số hóa, lượng giao dịch trên sàn có thể tăng lên. "Tuy nhiên sẽ phụ thuộc vào chất lượng nguồn hàng (sản phẩm bất động sản) được đưa lên sàn. Việc số hóa và kiểm soát các giao dịch sẽ giúp minh bạch hóa thông tin, từ đó tạo điều kiện thuận lợi hơn cho người mua tìm kiếm sản phẩm phù hợp" - ông Khánh nói thêm.