Quốc hội đẩy mạnh cải cách quy trình lập pháp

Đổi mới mạnh mẽ công tác lập pháp

Tại Kỳ họp thứ 8 Quốc hội khóa XV, Tổng Bí thư Tô Lâm đã có bài phát biểu quan trọng thể hiện mạnh mẽ tinh thần chuyển đổi tư duy xây dựng pháp luật, trong đó thẳng thắn chỉ ra trong 3 điểm nghẽn lớn nhất hiện nay là thể chế, hạ tầng và nhân lực, thì thể chế là “điểm nghẽn” của “điểm nghẽn”. Từ đó đặt ra yêu cầu cần đổi mới mạnh mẽ công tác lập pháp, trong đó cần Đổi mới quy trình xây dựng, tổ chức thực hiện pháp luật.

Đồng thời, tại kỳ họp này, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cũng đã có chỉ đạo về Đổi mới tư duy trong công tác xây dựng pháp luật, trong đó đề nghị các cơ quan được giao trách nhiệm soạn thảo, các cơ quan của Quốc hội, các vị đại biểu Quốc hội cần triển khai thực hiện ngay các giải pháp đổi mới, nhằm nâng cao hơn nữa chất lượng, đẩy nhanh tiến độ xây dựng, ban hành luật, Nghị quyết của Quốc hội.

Đại biểu Nguyễn Quang Huân - Đoàn ĐBQH tỉnh Bình Dương - cho biết, tư duy xây dựng pháp luật đã thể hiện rõ ngay từ đầu nhiệm kỳ tại Kết luận 19-KL/TW năm 2021 về định hướng Chương trình xây dựng pháp luật nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV. Kết luận 19-KL/TW đã khẳng định tinh thần không xây dựng luật khung, luật ống.

Để thay đổi tư duy xây dựng pháp luật, đại biểu Nguyễn Quang Huân cho rằng, cần thay đổi từ cơ quan soạn thảo, rà soát những nội dung nào có trong nghị định, thông tư không đưa vào luật.

Khi soạn thảo dự án luật, cần bám sát Kết luận 19-KL/TW, không xây dựng luật khung, luật ống. Tiếp đó, vai trò của cơ quan thẩm tra là Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội tiếp tục rà soát, đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo sửa đổi phù hợp với chủ trương mới, để khắc phục tình trạng luật quá dài như hiện nay.

Nhiều kết quả quan trọng

Nhìn lại một năm qua, trong năm 2024, công tác lập pháp đạt được kết quả rất quan trọng, đặc biệt ghi nhận sự đổi mới tư duy xây dựng pháp luật nhằm vừa bảo đảm quản lý nhà nước có hiệu quả, vừa khuyến khích đổi mới sáng tạo, giải phóng toàn bộ sức sản xuất... Do đó, các luật ban hành ngắn gọn, thực chất, quy định đúng và đủ những vấn đề thuộc thẩm quyền của Quốc hội, bảo đảm tính ổn định, giá trị lâu dài.

Số lượng luật, Nghị quyết được thông qua trong năm 2024 nhiều nhất từ đầu nhiệm kỳ tới nay với 31 luật, 42 Nghị quyết (chiếm gần 50% tổng số nhiệm vụ lập pháp đã hoàn thành từ đầu nhiệm kỳ đến nay), trong đó có 8 Nghị quyết quy phạm pháp luật, được đa số đại biểu Quốc hội tán thành rất cao.

Riêng Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV đã thông qua 18 luật, gần bằng 1/3 tổng số luật được thông qua từ đầu nhiệm kỳ. Trong đó, kỹ thuật lập pháp "dùng một luật sửa nhiều luật", thông qua theo quy trình 1 kỳ họp được áp dụng khi ban hành 1 luật sửa 4 luật trong lĩnh vực đầu tư và 1 luật sửa 9 luật trong lĩnh vực tài chính, ngân sách.

Việc này cho thấy nỗ lực, quyết tâm rất lớn của Quốc hội, Chính phủ kịp thời sửa đổi, bổ sung các cơ chế, chính sách đáp ứng yêu cầu cấp bách của thực tiễn; góp phần khắc phục "điểm nghẽn" thể chế, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, bảo đảm thực hiện đúng tinh thần đổi mới tư duy xây dựng pháp luật.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân - Đoàn ĐBQH TP Hồ Chí Minh khẳng định, công tác xây dựng pháp luật theo hướng đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho địa phương quyết, địa phương chịu trách nhiệm là phù hợp.

Thời gian tới cần tiếp tục cải cách thể chế, phản ánh những yêu cầu cấp thiết thực tiễn, bổ sung vào hệ thống luật pháp để huy động được nguồn lực phát triển đất nước.

Cùng quan điểm, đại biểu Nguyễn Thị Thủy - Đoàn ĐBQH Bắc Kạn - cho hay, đổi mới tư duy trong công tác xây dựng pháp luật, phải kiên quyết từ bỏ tư duy "không quản được thì cấm" như Tổng Bí thư Tô Lâm đã yêu cầu. Theo đó, phân cấp, phân quyền một cách mạnh mẽ theo hướng "địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm".

Cùng với đó, năm 2025, Quốc hội và Chính phủ cần xác định nhiệm vụ trọng tâm là rà soát, phát hiện những điểm nghẽn và tháo gỡ những điểm nghẽn này, từ đó có cơ sở pháp lý, có công cụ pháp lý để chúng ta thực hiện, tháo gỡ được trên thực tiễn.