Thúc đẩy hợp tác đào tạo nhân lực ngành Vi mạch bán dẫn

Ngành Công nghiệp bán dẫn đóng vai trò rất quan trọng trong nhiều lĩnh vực công nghệ cao. Là một trong những khâu quan trọng của chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu, ngành Công nghiệp đóng gói, kiểm thử (Outsourced Semiconductor Assembly And Test - OSAT) không chỉ tạo ra giá trị gia tăng lớn mà còn đóng vai trò trọng yếu trong sự phát triển của ngành Công nghiệp bán dẫn.

Trở thành điểm đến hấp dẫn đối với các nhà đầu tư trong ngành Công nghiệp bán dẫn, Việt Nam đang tham gia vào các công đoạn quan trọng như thiết kế, kiểm thử, đóng gói vi mạch, sản xuất thiết bị và nguyên liệu liên quan đến bán dẫn.

Các chuyên gia nhận định, Việt Nam có nhiều tiềm năng phát triển công nghiệp đóng gói, kiểm thử tiên tiến. Tuy nhiên, để trở thành một mắt xích quan trọng trong chuỗi cung ứng bán dẫn toàn cầu, cần hiểu rõ nhu cầu nhân lực và công nghệ của công đoạn đóng gói, kiểm thử, để có đầu tư đúng hướng cho công tác đào tạo, từ việc phát triển chương trình, đội ngũ giảng viên, trang thiết bị giảng dạy, đến nghiên cứu và quan hệ hợp tác giữa nhà nước - đại học - doanh nghiệp.

Với vai trò trụ cột trong đào tạo nhân lực bán dẫn, từ năm 2023, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh chủ động xây dựng Chương trình phát triển Đại học Quốc gia Thành phố thành trung tâm đào tạo và nghiên cứu hàng đầu châu Á về công nghệ bán dẫn, triển khai chuỗi chương trình trọng điểm nhằm nâng cao chất lượng đào tạo và nghiên cứu.

Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Thanh Mai, Phó Giám đốc Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh cho biết, Đại học Quốc gia Thành phố đã đào tạo vi mạch bán dẫn từ 20 năm trước nhưng là các chuyên ngành thiết kế vi mạch nằm trong các ngành Điện tử viễn thông, Kỹ thuật Điện - Điện tử, Kỹ thuật máy tính và chuyên ngành Vật liệu bán dẫn, linh kiện bán dẫn thuộc ngành Vật lý, Hóa học. Từ năm 2024, dựa trên chiến lược quốc gia, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh đã mở 2 ngành Thiết kế vi mạch và Công nghệ bán dẫn ở bậc đào tạo cử nhân, kỹ sư, thạc sĩ.

Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh đã xây dựng chương trình đào tạo tài năng Thiết kế vi mạch và Công nghệ bán dẫn ở tất cả bậc đào tạo từ cử nhân, kỹ sư, thạc sĩ, tiến sĩ. Trong đó, chương trình tài năng ngành Thiết kế vi mạch sẽ đi vào 4 nhóm là thiết kế vi mạch số, thiết kế vi mạch hỗn hợp, thiết kế vi mạch cao tần và thiết kế vi mạch trên chip. Còn chương trình tài năng ngành Công nghệ bán dẫn sẽ đi vào công nghệ chế tạo bán dẫn, đóng gói và kiểm thử, vật liệu bán dẫn ở bậc cử nhân, kỹ sư. Sau đại học thì tập trung vào vật liệu then chốt, chế tạo thông minh và kiểm thử. Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh cũng rất mạnh về đào tạo, nghiên trí tuệ nhân tạo để ứng dụng cho ngành Vi mạch bán dẫn.

Để hoàn thành chiến lược đào tạo nhân lực cho ngành Vi mạch bán dẫn, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh mong muốn hợp tác với doanh nghiệp trong việc xây dựng chương trình đào tạo tham gia giảng dạy; tạo cơ hội cho sinh viên đến thực tập, thực hành; đào tạo nâng cao năng lực cho giảng viên; học bổng, tài trợ trang thiết bị, chia sẻ phần mềm để giảng dạy…

Về phía địa phương, Chính phủ, Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Thanh Mai đề xuất chính sách hỗ trợ học phí, học bổng để sinh viên yên tâm tiếp tục học sau đại học; hỗ trợ mời chuyên gia quốc tế đến giảng dạy; địa phương có thể đặt phòng thí nghiệm, hỗ trợ chi phí vận hành các phòng thí nghiệm. Chi phí đào tạo nhân lực trong lĩnh vực này rất cao, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh mong muốn địa phương và doanh nghiệp cùng các trường đại học lập quỹ để đào tạo, nghiên cứu trong lĩnh vực này để phát triển một cách bền vững.

Góc độ địa phương, Phó Chủ tịch UBND Thành phố Hồ Chí Minh Võ Văn Hoan cho biết, Thành phố đang đẩy mạnh triển khai Chiến lược Phát triển công nghiệp bán dẫn Việt Nam và Chương trình Phát triển nguồn nhân lực ngành Công nghiệp bán dẫn đến năm 2030, định hướng đến năm 2050 nhằm đưa Thành phố trở thành trung tâm công nghệ cao của khu vực.

Thành phố đặt mục tiêu đến năm 2030 đào tạo tối thiểu 9.000 nhân lực trình độ đại học trở lên phục vụ ngành Công nghiệp bán dẫn; hình thành và phát triển ít nhất một trung tâm nghiên cứu và phát triển R&D đạt chuẩn quốc tế; xây dựng, phát triển hệ sinh thái đổi mới sáng tạo trong ngành Công nghiệp bán dẫn, Công nghệ số cốt lõi. Thành phố thu hút đầu tư từ các tập đoàn công nghệ lớn vào sản xuất và nghiên cứu ngành Công nghiệp bán dẫn, Công nghệ số cốt lõi tại Thành phố.

Chia sẻ kinh nghiệm từ một số trường đại học đào tạo lĩnh vực vi mạch bán dẫn trên thế giới cho thấy, để nhân lực đáp ứng yêu cầu thực tế cần thúc đẩy mô hình đào tạo học đi đôi với hành. Trong hoạt động đào tạo cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa trường học, doanh nghiệp và Nhà nước. Doanh nghiệp sẽ hỗ trợ, tạo điều kiện cho sinh viên được tiếp nhận kỹ thuật, công nghệ mới nhất; cùng với tạo cơ chế chính sách, Nhà nước đầu tư mạnh mẽ hơn về thiết bị máy móc, phòng thí nghiệm…/.

Thu Hoài