Xuất hiện 'mối lo mới' với ngành tôm châu Á

Các chuyên gia thuỷ sản nhận định, bước nhảy vọt gần đây về năng suất trong ngành nuôi tôm của Ecuador là nhờ hệ thống cho ăn tự động và các cải tiến trang trại khác. Việc tự động hóa này đang cho phép Ecuador tăng sản lượng tôm một cách đáng kể.

Trong khi đó, ngành chế biến tôm trên toàn cầu cũng có tiềm năng tự động hóa. Mặc dù Hà Lan đã thử và thất bại trong việc tự động hóa quy trình chế biến tôm đánh bắt tự nhiên - vốn vẫn diễn ra thủ công ở các nước như Maroc - do quy mô tôm nuôi lớn hơn, nhưng quy trình chế biến tự động sẽ có nhiều khả năng thành công hơn theo thời gian. 

Thông tin trên trang undercurrentnews, ông Nikolik, chuyên viên phân tích cấp cao tại Rabobank International coi tự động hóa là mối đe dọa lâu dài lớn đối với thị phần của châu Á, vì khu vực này đã tụt hậu so với Mỹ Latinh trong việc áp dụng công nghệ mới nhất. Ông cho biết, các nhà khai thác châu Á nhỏ hơn thiếu vốn để đầu tư vào hệ thống tự động, trong khi châu Mỹ Latinh đang hợp nhất thành những công ty lớn hơn đang vận hành các hoạt động hiệu quả cao.

Có một kịch bản dài hạn là châu Á bị châu Mỹ Latinh vượt qua và vượt qua với khoảng cách khá xa như hiện tại. Ecuador có khả năng đạt sản lượng tôm 2,5 triệu tấn, chủ yếu cho thị trường châu Á.

Robins McIntosh, Giám đốc điều hành HomegrownShrimp USA và Phó Chủ tịch Charoen Pokphand Foods, đồng ý rằng ngành tôm đang trên đà chuyển đổi lớn nhờ tự động hóa tiên tiến. Một thập kỷ trước, người ta tin rằng chế biến tôm sẽ luôn sử dụng nhiều lao động, cần có người cho các công việc như bóc vỏ, phân loại và đóng gói. Lao động giá rẻ dồi dào của họ đã mang lại cho các nước sản xuất tôm châu Á lợi thế lớn so với châu Mỹ Latinh. Nhưng McIntosh nhận thấy tất cả những điều đó đang thay đổi cùng với sự xuất hiện của các công nghệ tự động hóa hiện đại.  

Lấy một ví dụ, McIntosh đã chỉ ra các hệ thống phân loại dựa trên tia laser có thể phân loại tôm với độ chính xác đến 1/10 gam. Ông cũng đề cập đến các máy móc đang được phát triển có thể tự động bóc vỏ và tách đầu tôm. Những công nghệ này hiện đang được thử nghiệm và có thể được áp dụng rộng rãi trong những năm tới.

Các quốc gia như Ecuador đang đầu tư mạnh vào tự động hóa để xây dựng năng lực chế biến. Trước đây, Ecuador tập trung xuất khẩu tôm nguyên liệu nguyên đầu sang châu Á để chế biến giá trị gia tăng. Nhưng với khả năng tự động hóa tiên tiến, McIntosh tin rằng Ecuador có thể thực hiện xử lý trong nước một cách hiệu quả về mặt chi phí mặc dù chi phí lao động cao hơn châu Á.

"Ecuador có thị trường trực tiếp là Trung Quốc. Họ chỉ cần cho chúng vào một chiếc túi lớn, cấp đông và xuất đi. Không phân loại, không gì cả, nhưng dần dần họ đã có ý định chuẩn bị sẵn sàng và mạnh mẽ", ông Robins McIntosh chia sẻ vớiundercurrentnews. 

Động lực cho cuộc cách mạng tự động hóa này là giảm chi phí. Với sự tham gia tối thiểu của con người, chi phí có thể được giữ ở mức thấp ngay cả khi chế biến tôm trở nên phức tạp hơn. McIntosh cho rằng trong tương lai, tỷ lệ người dân chế biến tôm có thể “gần như không còn" nhờ tự động hóa.

Ecuador sẽ có lợi rất lớn ở đó vì họ có nhiều vốn, tiềm lực kinh tế mạnh giúp nước này có thể mua máy móc hiện đại, làm được nhiều điều. 

Nikolik cho biết các loại vắc xin và phương pháp kiểm soát dịch bệnh mới có thể giúp thúc đẩy châu Á. Nhưng hiện tại, ngành nuôi tôm còn manh mún, tỷ lệ tử vong và bệnh tật cao khiến khu vực này dễ bị các hoạt động công nghiệp hóa ở Mỹ Latinh vượt qua.

Có những mô hình kinh doanh như đánh bắt cá điện tử và những mô hình khác đang nảy ra những ý tưởng thực sự thú vị, nhưng chừng nào đó chỉ là một phần nhỏ thì châu Á sẽ mất thị phần một cách đáng kể trong 5 -10 năm tới.

Tuy nhiên, vị chuyên gia cũng cảnh báo rằng dịch bệnh bùng phát hoặc các hiện tượng thời tiết có thể làm thay đổi quỹ đạo sản xuất tôm trên toàn thế giới.